Βάζα

Τα βάζα, είναι μια κατασκευή για την ανέλκυση και καθέλκυση σκαφών στα παραδοσιακά Ναυπηγεία (Καρνάγια, Ταρσανάδες).

Αποτελούνται από δυο μεγάλα και στιβαρά ξύλινα δοκάρια, στο πλαϊνό μέρος των οποίων έχουν προστεθεί σιδερένιες πλάκες, για να έχουν βάρος, ώστε όταν ριχτούν στη θάλασσα να βυθίζονται, αλλά και για ενίσχυση τους. Τα δοκάρια αυτά τοποθετούνται παράλληλα κάτω από το σκάφος καθ όλο το μήκος της γάστρας του, έχοντας ανάμεσά τους την καρένα. Συνδέονται μεταξύ τους στο μπροστινό αλλά και στο πίσω μέρος τους με αναλόγου διαμέτρου σωλήνα, ο όποιος έχει την δυνατότητα να αφαιρείται. Η απόσταση μεταξύ των δοκαριών μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με το μέγεθος του σκάφους και σταθεροποιείται με αλυσίδα. Η κατασκευή αυτή ρίχνεται στη θάλασσα σε επικλινές έδαφος μικρού βάθους, όταν χρειάζεται να ανελκυστεί κάποιο σκάφος και λόγω των σιδερένιων πλακών βυθίζεται. Κάτω από τα δοκάρια, μέσα στο νερό, υπάρχει μια βυθισμένη ξύλινη σχάρα η οποία ακουμπά στον πυθμένα.

 

Σχέδιο : Ελίνα Ντάλλας

Έρχεται τότε το σκάφος πλέοντας μέχρι να ακουμπήσει και σφηνώσει ανάμεσα στα δοκάρια. Ακολούθως σταθεροποιείται και δένεται στην κατασκευή των δοκαριών (βάζων) με σχοινιά (μουστάκια). Όλο το σύστημα συνδέεται με συρματόσχοινο, το όποιο καταλήγει σε ένα βαρούλκο (βίντσι). Εν συνεχεία, όλη η κατασκευή των δοκαριών (βάζων) μαζί πλέον με το σκάφος έλκεται σιγά σιγά από το βαρούλκο και σύρεται επάνω στην ξύλινη σχάρα, μέχρι που λόγω του επικλινούς εδάφους βγαίνει από το νερό. Μετά την σχάρα, στο έδαφος τοποθετούνται τα φαλάγγια* (ξύλινα τετραγωνισμένα δοκάρια) κάθετα τοποθετημένα σε σχέση με τα βάζα, τα οποία αλείφοντα προηγουμένως με λιωμένο λίπος, προς διευκόλυνση του ολισθήματος των βάζων.

Στα φαλάγγια συνεχίζονται να σύρονται τα βάζα με το σκάφος επάνω έως το επιθυμητό σημείο. Τέλος αφαιρούνται οι δυο σωλήνες που συγκρατούν τα δύο δοκάρια (βάζα) και έτσι τα βάζα μπορούν να αποχωριστούν για να χρησιμοποιηθούν ξανά σε άλλη ανέλκυση. Βεβαίως πριν την αφαίρεσή τους, το σκάφος έχει στερεωθεί με μπουντέλια (ξύλινοι πάσσαλοι).




*Από εδώ προέρχεται και η έκφραση «Μας πήραν φαλάγγι», γιατί όταν το σκάφος καθελκύεται βρισκόμενο επάνω στα βάζα, γλιστρά πάνω στα φαλάγγια στην αρχή πολύ σίγα, εν συνεχεία όμως αναπτύσσει ταχύτητα και δεν σταμάτα με τίποτα.