Συντελεστές Αποκατάστασης
Η αποκατάσταση της “Φανερωμένης” ήταν ένα δύσκολο έργο που για να ολοκληρωθεί χρειάστηκε πολύς χρόνος, μεγάλη αφοσίωση, υπομονή και επιμονή. Πολλοί είναι εκείνοι που συνετέλεσαν στην αποκατάσταση τoυ καϊκιού. Χωρίς την βοήθεια, τις γνώσεις, την ικανότητα και το μεράκι τους, η “Φανερωμένη’’ δεν θα είχε τη σημερινή της μορφή. Όλους τους εκτιμώ και τους ευχαριστώ πολύ για την συνδρομή τους. Με όλους διατηρώ πολύ καλές σχέσεις και με αρκετούς μας ενώνει φιλία.
Η αναφορά των ονομάτων, έχει γίνει βάσει μιας κατά προσέγγιση χρονολογικής σειράς σύμφωνα με την οποία έγιναν οι εργασίες αποκατάστασης - ανακατασκευής.
1. ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΡΙΤΣΟΥΛΑΣ
Πέραμα, Μάρτιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Πέραμα, Άνοιξη 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Θανάσης Δρίτσουλας ήταν για πολλά χρόνια συνεργάτης μου. Έχει πολλές γνώσεις γύρω από τα καΐκια και συνετέλεσε καταλυτικά στην απόφασή μου για την αγορά της “Φανερωμένης”. Καθ’ όλο το διάστημα της αποκατάστασης, βοήθησε καθοριστικά. Βεβαίως, τον συμβουλεύομαι πολλές φορές μέχρι σήμερα.
Τον Θανάση τον αγαπώ, τον εκτιμώ και μας δένει μακροχρόνια φιλία.
Πέραμα, Απρίλιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Bill Nady είναι ναυπηγός και καπετάνιος με πολύ μεγάλη εμπειρία σε σκάφη διαφόρων τύπων και ειδικά σε ξύλινα κλασσικά και παραδοσιακά ιστιοφόρα. Εκείνος μου έδωσε τις βασικές ιδέες για την ολοκλήρωση του έργου. Είχε δε ο ίδιος μια ωραία αμερικάνικη σκούνα.
3. ΠΑΧΟΣ & ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ
Πέραμα, Άνοιξη 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Πάχος Παπαστεφάνου μαζί με τον γιο του Γιώργο, είναι η ψυχή της αναβίωσης της “Φανερωμένης”.
Ο Μαστρο-Πάχος προερχόταν από οικογένεια καραβομαραγκών από τη Σύμη, άνθρωπος εύστροφος και ικανότατος. Αγαπούσε πολύ τη δουλειά του και την έκανε με τρομερό κέφι και μεράκι. Ήταν πολύ ωραίος χαρακτήρας, πάντοτε με το χαμόγελο και με ενδιαφέρουσες ιστορίες από το παρελθόν σχετικές με καίκια. Είχαμε συνδεθεί πολύ και η συντροφιά του ανεξάρτητα από τη δουλειά του, μου έδινε μεγάλη χαρά.
Αναπολώ με νοσταλγία τα τραπεζώματα στα οποία συχνά συμμετείχαν και άλλοι συντελεστές, στο Πέραμα, στη Σαλαμίνα και στον Πειραιά. Αξέχαστα θα μου μείνουν εκείνα στην ιστορική ταβέρνα «Του Βασίλαινα». Βεβαίως γνωρίζω όλη την οικογένεια του Μάστρο-Πάχου, τον δε Γιώργο τον θεωρώ φίλο. Ο Γιώργος είναι άξιος συνεχιστής του πατέρα του.
Παραθέτω παρακάτω το βιογραφικό σημείωμα του Μάστρο-Πάχου γραμμένο από τον γιο του Γιώργο Παπαστεφάνου:
Γεννήθηκε στο Χατζηκυριάκειο από γονείς Συμιακούς που έφυγαν από τη Σύμη όταν αυτή ήταν ιταλοκρατούμενη. Ο πατέρας του, ο Μάστρο-Γιώργης ο Αγριούδης (κατά το Συμιακό παρατσούκλι), που διατηρούσε ταρσανά (ναυπηγείο) στην Σύμη, ήταν ένας από τους καλύτερους καραβομαραγκούς.
Επόμενος σταθμός της οικογένειας ήταν το Χατζηκυριάκειο. Εκεί είχε ταρσανά στο Μικρολίμανο, όπου κατασκεύασε ξύλινες βάρκες της εποχής, τις γυαλάδικες, καβαλικευτές, τρεχαντήρια.
Όταν έδιωξαν τους ταρσανάδες από το Μικρολίμανο, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στο Πέραμα, άνοιξε νέο ταρσανά και κατασκεύαζε ξύλινα σκάφη όλων των τύπων των παραδοσιακών.
Από τον πατέρα του ο Μάστρο-Πάχος έμαθε τη τέχνη του καραβομαραγκού, είχε ταλέντο στην ναυπήγηση, κατασκεύαζε με επιτυχία όλα τα παραδοσιακά ξύλινα σκάφη από βάρκα 2 m έως καραβόσκαρο 24 m. Στην καριέρα του, κατασκεύασε πάνω από 200 σκάφη που ακόμα σήμερα οργώνουν τις ελληνικές θάλασσες.
Ο Μάστρο-Πάχος είχε δυο παιδία ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Ο γιος του Γιώργος σπούδασε Ναυπηγός, διατήρησε όμως το παραδοσιακό ναυπηγείο του πατέρα του, που υπάρχει και σήμερα στο Πέραμα.
Εργάστηκαν μαζί πολλά χρόνια και κατασκεύασαν πολλά σκάφη όπως βάρκες, κούτουλες, τρεχαντήρια, περάματα, βαρκαλάδες, κ.α. Έκαναν μαζί πολλές επισκευές και μετασκευές.
Μια από τις μετασκευές που έκαναν είναι το σκάφος τύπου “Πέραμα” που αγόρασε ο Νίκος Ρηγινός, τη “Φανερωμένη”.
Ξηλώθηκε σχεδόν ολόκληρο. Tο μόνο που παρέμεινε ήταν το κουφάρι. Το σκάφος ανακατασκευάστηκε από τον Μάστρο-Πάχο και τον γιό του Γιώργο στα πρότυπα της παραδοσιακής ναυπηγικής.
Ο Μάστρο-Πάχος Παπαστεφάνου υπήρξε ένας από τους καλυτέρους καραβομαραγκούς με τεράστια εμπειρία και γνώσεις της ναυπηγικής τέχνης και γραμματικές γνώσεις μόνο του δημοτικού.
Ο γιος του ο Γιώργος, με πτυχίο ναυπηγού, σήμερα διατηρεί ακόμα στο Πέραμα το παραδοσιακό ναυπηγείο, κατασκευάζοντας και επισκευάζοντας παραδοσιακά ξύλινα σκάφη.
Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...
4. ΑΝΤΩΝΗΣ & ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΠΕΚΑΤΩΡΟΣ
Γλυφάδα, Ιούνιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Οι αδερφοί Μπεκατώροι είναι από τους βασικούς συντελεστές της ανακατασκευής της “Φανερωμένης” και ανέλαβαν την συντήρηση και εν συνεχεία τη γενική επισκευή της μηχανής KELVIN.
Επίσης, ασχολήθηκαν με την εγκατάσταση της γεννήτριας ΟΝΑΝ καθώς και με πλήθος άλλων μηχανικών και μηχανουργικών εργασιών. Το μηχανουργείο των αδερφών Μπεκατώρου δημιουργήθηκε το 1912 από τον μηχανικό Γεράσιμο Μπεκατώρο, πατέρα των Αντώνη και Μανώλη, ο οποίος άνοιξε ένα από τα πρώτα συνεργεία αυτοκινήτων στην Αθήνα.
(Φωτογραφικό αρχείο αδερφών Μπεκατώρων)
Το συνεργείο βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, στην γωνία των οδών Ακαδημίας και Σίνα! Οι δουλείες πάνε καλά, οι πελάτες εκλεκτοί – ποιοι αλώστε διέθεταν αυτοκίνητα την εποχή εκείνη – μεταξύ των πελατών και τα Ανάκτορα, ανταγωνισμός σχεδόν δεν υπάρχει, μόνον ένα άλλο συνεργείο αυτοκινήτων κάποιου Ιταλού. Λίγα χρόνια μετά, ο χώρος πλέον δεν επαρκεί και το συνεργείο μετακομίζει σε μεγαλύτερο χώρο στην Λεωφόρο Αμαλίας! Οι πελάτες αυξάνονται και οι δουλείες μεγαλώνουν. Έτσι λοιπόν, μετακομίζουν ξανά, απέναντι από τους στύλους του Ολυμπίου Διός. Ήδη το προσωπικό ανέρχεται σε τριάντα άτομα. Εν συνεχεία, το 1927, εγκαθίστανται στο Στάδιο, στην οδό Ερατοσθένους 1 και Βασιλέως Κωνσταντίνου γωνία, με την επωνυμία “ΜΕΓΑ ΓΚΑΡΑΖ ΤΟ ΣΤΑΔΙΟΝ GARAGE STADION”.
(Φωτογραφικό αρχείο αδερφών Μπεκατώρων)
Στο χώρο αυτό, ο ικανότατος μάστρο-Γεράσιμος επεκτείνει τις δραστηριότητες της επιχείρησης. Αρχίζει να αγοράζει από τον τότε ΟΔΙΣΥ (Οργανισμός Διαχείρισης Συμμαχικού Υλικού) παλαιά αυτοκίνητα του Στρατού παροπλισμένα, σε αχρηστία. Εν συνεχεία τα επισκευάζει, τα μετατρέπει σε αξιόμαχα και τα προμηθεύει στην αεροπορική εταιρεία ΤΑΕ – προκάτοχο της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Ο νεαρός Αντώνης το 1937, σε ηλικία 14 ετών, συμμετέχει στην επιχείρηση ως βοηθός κοντά στον πατέρα του. Ακλουθεί ο Μανώλης το 1939, σε ηλικία 13 ετών.
(Φωτογραφικό αρχείο αδερφών Μπεκατώρων)
Από αυτό το χώρο ξεκίνησε για το συνεργείο η ενασχόληση με τα σκάφη. Ορισμένοι ευκατάστατοι πελάτες όπως για παράδειγμα, ο Βιομήχανος της εταιρείας “Χαρτοποιία Αιγίου” Βασίλης Ροσόλυμος, είχαν κάποιο σκάφος και έτσι δημιουργήθηκε η ανάγκη της ασχολίας με τα πλεούμενα. Ο μάστρο-Γεράσιμος λοιπόν, ως έμπιστος και ικανότατος μηχανικός, αναλαμβάνει την συντήρηση και επισκευή των μηχανών των σκαφών τους.
(Φωτογραφικό αρχείο αδερφών Μπεκατώρων)
(Φωτογραφικό αρχείο αδερφών Μπεκατώρων)
Σιγά σιγά, η δραστηριότητα μεταφέρεται στην θάλασσα και το συνεργείο παράλληλα με όλες τις άλλες εργασίες, εξειδικεύεται στην κατασκευή αξόνων, χοανών των αξόνων και προπελών. Μεταξύ άλλων, ένα ακόμα σκάφος του οποίου τη συντήρηση είχε αναλάβει το συνεργείο Μπεκατώρου, ήταν και αυτό του γνωστού βιομηχάνου Νίκου Kανελόπουλου.
(Ο πίνακας αυτός βρίσκεται ακόμα αναρτημένος στο μηχανουργείο - συνεργείο των αδερφών Μπεκατώρων)
Το σκάφος αυτό ήταν ένα από τα πρώτα ταχύπλοα της εποχής. Μάλιστα, ο γνωστός ζωγράφος Βασίλης Γερμενής, φίλος του Κανελλόπουλου και πελάτης του συνεργείου “Μπεκατώρου” το είχε ζωγραφίσει. Το σκάφος αυτό το χρησιμοποιούσε συχνά και ο τότε Διάδοχος Παύλος.
Το 1963, ο Γεράσιμος Μπεκατώρος πεθαίνει και τα παιδία του Αντώνης και Μανώλης ασχολούνται πλέον αποκλειστικά με την θάλασσα. Το 1969, μεταφέρουν το μηχανουργείο-συνεργείο σε ιδιόκτητο πλέον χώρο στον Νέο Κόσμο, στην οδό Φωτομάρα 38. Με τους αδερφούς Μπεκατώρους συνεργάζομαι από τα μέσα της δεκαετίας ’70. Σε όλο αυτό το μακρύ διάστημα της υποδειγματικής συνεργασίας που είχα μαζί τους, έχω αποκτήσει μεγάλη εμπιστοσύνη στο πρόσωπό τους. Τους εκτιμώ και τους σέβομαι.
Σημείωση : τις πληροφορίες και το υλικό για το ανωτέρω κείμενο μου τις παραχώρησαν οι αδερφοί Μπεκατώροι τον Φεβρουάριο του 2009.
Πέραμα, Μάρτιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Πέραμα, Μάρτιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Η οικογένεια Χαλκίτη είναι μια παλιά οικογένεια καραβομαραγκών που διατηρούν καρνάγιο στο Πέραμα, μέχρι σήμερα. Σε αυτό το καρνάγιο έβγαλα το καίκι όταν το αγόρασα και εκεί έγιναν οι πρώτες εργασίες στο κουφάρι, δηλαδή φωτιά, κατακάρφωμα, καλαφάτισμα και τέλος βάψιμο. Από τον επόμενο χρόνο, ήθελα το σκάφος να βρίσκεται στη ξηρά τους χειμερινούς μήνες, επειδή η παραμονή αυτή συντελεί στο στέγνωμα των ξύλων και συμβάλει στην μακροζωία του. Όμως στο ναυπηγείο Χαλκίτη δεν ήταν δυνατόν να παραμείνει για τόσο μεγάλο διάστημα, λόγω φόρτου εργασίας. Έτσι, αποφάσισα να πάω στο ναυπηγείο Κουπετώρη στη Σαλαμίνα και έκτοτε, τραβάω το καϊκι εκεί κάθε χρόνο.
Διατηρώ στη μνήμη μου τις καλύτερες εντυπώσεις από όλα τα μέλη της οικογένειας Χαλκίτη.
Πέραμα, Απρίλιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Ξενοφών ήταν ο πρώτος καλαφάτης που ανέλαβε τη “Φανερωμένη”. Ήταν ένας ωραίος και ευθύς τύπος. Λυπήθηκα όταν έμαθα ότι πέθανε ξαφνικά.
Σαλαμίνα, Άγιος Νικόλαος
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Συνεργάτης του Ξενοφώντος ήταν ο Αργύρης, ο οποίος μέχρι σήμερα, αναλαμβάνει το καλαφάτισμα της “Φανερωμένης” κάθε χρόνο. Ο Αργύρης που κατάγεται και ζει στην Σαλαμίνα, είναι ένας εξαιρετικός και αξιόπιστος τεχνίτης και πολύ νοικοκύρης. Τον συμπαθώ πολύ και χαίρομαι κάθε φορά που συνεργαζόμαστε.
8. ΚΟΣΜΑΣ ΜΥΤΑΚΙΔΗΣ & ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛΟΣ
Πέραμα, Απρίλιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Πέραμα, Απρίλιος 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Κοσμάς Μυτακίδης, και ο Μιχάλης Μιχαήλος είναι ελαιοχρωματιστές οι οποίοι ειδικεύονται στη βαφή σκαφών. Αυτοί ήταν που ανέλαβαν την πρώτη βαφή των εξάλων και υφάλων του σκάφους. Είναι σοβαροί επαγγελματίες και έχουν πολύ καλό όνομα στην περιοχή του Περάματος. Μάλιστα, την εποχή εκείνη, ο Κοσμάς είχε παραγγείλλει ένα ξύλινο σκάφος στον μάστρο-Πάχο, το οποίο ήταν στα τελειώματα του.
9. ΝΙΚΟΣ ΤΡΥΠΕΡΙΝΑΣ
Γλυφάδα, Ιούνιος 1988
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Τον Νίκο Τρυπερίνα μου σύστησε ο Θανάσης Δρίτσουλας με τον οποίο είναι χωριανοί από το παραθαλάσσιο Σαράντι Βοιωτίας. Ο Νίκος Τρυπερίνας είναι αυτός που ανέλαβε όλο βάψιμο του σκάφους (εκτός των εξάλων και υφάλων), δηλαδή κουπαστές, σπιράγια, κατάστρωμα και όλους τους εσωτερικούς χώρους. Είναι εξαιρετικός τεχνίτης, και μπορεί κανείς με κλειστά μάτια να βασιστεί επάνω του.
Γλυφάδα, Φθινόπωρο 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Το μηχανουργείο “Δελφίνια” ανήκε την εποχή εκείνη στον Γιάννη Μιχαλέλη, και στους αδερφούς Γρηγόρη και Αντώνη Νικολουδάκη. Ο Γιάννης ήταν η ψυχή του μηχανουργείου, άνθρωπος με ιδιαίτερη αντίληψη και ικανότητα. Εκτός από εξαιρετικός τεχνίτης ήταν και πολλά χρόνια ναυτικός, συνδυασμός που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση όλων των ιδιοκατασκευών. Μαζί με τους συνεργάτες του, κατασκεύασαν με επιτυχία όλες τις μεταλλικές κατασκευές που χρειάστηκαν.
Ο Γιάννης Μιχαλέλης είναι σήμερα πολύ πετυχημένος τεχνικός διευθυντής στο εργοστάσιο παραγωγής ούζου “Βαρβαγιάννης” στο Πλωμάρι της Λέσβου. Συνδεόμαστε οικογενειακώς με φιλία.
11. ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ & ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΕΒΕΤΚΟΣ
Ο Βασίλης Κωνσταντόπουλος, μαζί με τον Χρήστο Τσεβέτκο, είναι ηλεκτρολόγοι ειδικευμένοι στα σκάφη. Οι δυο τους, έφεραν εις πέρας τις περισσότερες ηλεκτρολογικές εργασίες που χρειάστηκαν στην πρώτη φάση της ανακατασκευής του σκάφους.
Είναι και οι δυο τους συμπαθείς και αξιόλογοι στην δουλειά τους.
Γλυφάδα, Φθινόπωρο 1987
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Είναι επίσης ηλεκτρολόγος σκαφών και ασχολήθηκε επιτυχώς με ορισμένες πιο εξειδικευμένες ηλεκτρολογικές εργασίες.Ανέλαβε την ηλεκτρική εγκατάσταση του εργάτη (βιντσιού) και την ηλεκτρολογική εγκατάσταση των φωτιστικών (πλαφονιέρων) στα νέα σπιράγια.
Ο Στέλιος είναι ένας σοβαρός και αξιόπιστος τεχνίτης και με ότι ασχολήθηκε δεν έχει παρουσιαστεί κανένα πρόβλημα.
13. ΠΕΤΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΑΚΗΣ
Ο Πέτρος Φιλιππάκης είναι ο τρίτος ηλεκτρολόγος που ασχολήθηκε με την “Φανερωμένη”. Επειδή το πρώτο στάδιο της ανακατασκευής διήρκεσε τρία χρόνια, στο διάστημα αυτό, προστίθεντο διάφορα μηχανήματα και ηλεκτρικά όργανα με κάποια προσωρινότητα. Έτσι λοιπόν, το τελικό αποτέλεσμα της εγκατάστασής τους δεν ήταν ικανοποιητικό. Όταν ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση όλων των μηχανημάτων και οργάνων, σκέφτηκα ότι θα ήταν πιο σωστό να δημιουργηθεί καινούργιος ηλεκτρικός πίνακας, προσαρμοσμένος σε όλα τα όργανα και μηχανήματα που τελικά τοποθετήθηκαν στο σκάφος, καθώς και όλη η ηλεκτρική εγκατάσταση να γίνει από την αρχή. Για το σκοπό αυτό, επιλέχθηκαν ειδικά καλώδια, επικασσιτερωμένα, τα οποία θεωρούνται τα ανθεκτικότερα για το περιβάλλον της θάλασσας. Τη νέα εγκατάσταση ανέλαβε με επιτυχία ο Πέτρος Φιλιππάκης ο οποίος εργάστηκε σχολαστικά και υπομονετικά για το πέρας του έργου. Στο έργο αυτό συνετέλεσε και ο αδερφός μου Βασίλης, ο οποίος είναι ηλεκτρολόγος – μηχανολόγος με πολλές γνώσεις στον τομέα. Ο Βασίλης έδωσε βασικές κατευθύνσεις και επέβλεψε τις εργασίες.
Ο Πέτρος Φιλιππάκης, είναι ο υπεύθυνος ηλεκτρολόγος για την συντήρηση των ηλεκτρικών της “Φανερωμένης” μέχρι σήμερα.
14. ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Ο Μιχάλης Χριστοδούλου είναι ηλεκτρολόγος, ειδικευμένος στις μπαταρίες και τα παρελκόμενα των μπαταριών (φορτιστές, inverter κλπ). Έχει τοποθετήσει στην “Φανερωμένη” μια συστοιχία μπαταριών «βαθιάς εκφορτίσεως» (σωληνωτές) 720Ah στα 24V για την χρήση της κατανάλωσης και άλλη μια συστοιχία συμβατικών μπαταριών για την εκκίνηση της μηχανής. Επίσης έχει εγκαταστήσει διάφορα ηλεκτρονικά μηχανήματα, φορτιστές μπαταριών, inverter, κ.λ.π. Για τις ανωτέρω εργασίες συμβουλεύθηκα και τον αδερφό μου Βασίλη, ο οποίος συνετέλεσε καθοριστικά καθώς είναι ηλεκτρολόγος – μηχανολόγος με πολλές γνώσεις στον τομέα.
Τον Μιχάλη, τον χαρακτηρίζει ευθύτητα, γνώση του αντικειμένου και αξιοπιστία. Χαίρει μεγάλης εκτίμησης στον χώρο των σκαφών. Τον συμπαθώ και τον θεωρώ φίλο μου.
Λέσβος, Ιανουάριος 1988
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Στρατής Αφαλονιάτης είναι υλοτόμος στο χωριό Παπάδος της Λέσβου. Ένας λεβεντάνθρωπος, ο οποίος όταν άκουσε ότι χρειαζόμαστε δέντρα για την κατασκευή καταρτιών ενός παλιού “Περάματος” που ανακατασκευάζεται, έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ζήλο. Με τη βοήθειά του βρήκαμε τα σωστά δέντρα για την κάθε περίπτωση.
Ήταν πολύ ωραίος χαρακτήρας, ζεστός, κεφάτος, τις ημέρες που μείναμε στη Λέσβο για το έργο αυτό δε μας άφησε λεπτό μόνους και κάναμε πολύ καλή παρέα τιμώντας μαζί με τον μάστρο-Πάχο, ο οποίος είχε έρθει μαζί μου στη Λέσβο για την επιλογή των δέντρων, τα ονομαστά ουζάδικα της Λέσβου.
Σαλαμίνα, Μάιος 1989
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Νότης Μπίλιας, όπως αναφέρω και στο κυρίως κείμενο, βοήθησε στο αρμάτωμα της “Φανερωμένης”. Ήταν ένας από τους τελευταίους παραδοσιακούς αρμαδώρους και ήδη ήταν 85 ετών την εποχή που τοποθετήθηκαν τα κατάρτια και η αρματωσιά στην “Φανερωμένη”. Ήταν ονομαστός αρμαδώρος που έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και κατάγετο από την Σαλαμίνα.
Δυστυχώς σήμερα δε βρίσκεται στη ζωή.
17. ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ
Ο Παρασκευάς Παπαδήμος είναι ένας μαραγκός-επιπλοποιός και έχει ειδικευτεί σε ξυλουργικές εργασίες σκαφών. Για πολλά χρόνια ήταν προϊστάμενος του τμήματος ξυλουργικών εργασιών στην Olympic Marine στο Λαύριο, τότε που η Olympic Marine ήταν σε άνθιση, ονομαζόταν OLYMPIC YACHTS και κατασκεύαζε ιστιοπλοϊκά σκάφη.
Ο Παρασκευάς ανέλαβε ορισμένες πιο εξειδικευμένες ξυλουργικές κατασκευές επιπλοποιού στο εσωτερικό του σκάφους.
18. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΚΙΚΟΥΡΗΣ
Ο Θεόδωρος Γκίκουρης, είναι επίσης ξυλουργός ο οποίος εργαζόταν και αυτός για πολλά χρόνια στην Olympic Marine και ανέλαβε ορισμένες συμπληρωματικές ξυλουργικές εργασίες. Ο Θεόδωρος Γκίκουρης μέχρι σήμερα αναλαμβάνει τυχόν ξυλουργικές εργασίες στην “Φανερωμένη”.
Τον συμπαθώ και τον εκτιμώ ιδιαιτέρως.
19. ΚΩΣΤΑΣ ΔΑΜΙΑΝΙΔΗΣ
Ο Κώστας Δαμιανίδης αποφοίτησε από την Αρχιτεκτονική σχολή του ΕΜΠ το 1984. Το 1990 έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα υποστηρίζοντας την διατριβή του στο πανεπιστήμιο St. Andrew’s της Βρετανίας με θέμα «Ελληνική Παραδοσιακή Ναυπηγική».
Η εργασία αυτή μεταφράστηκε στα ελληνικά και εκδόθηκε το 1996 από το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ. Έχει μεγάλο συγγραφικό έργο πάνω στην ιστορία της ναυπηγικής. Έχει επίσης εκπονήσει μεγάλο αριθμό σχεδιαστικών αποτυπώσεων και μελετών αποκατάστασης παραδοσιακών σκαφών.
Συνεργάζεται με ναυτικά μουσεία και άλλους πολιτιστικούς φορείς σε ερευνητικά προγράμματα σχετικά με την ιστορία της ναυπηγικής. Το διάστημα 1988-1989 πραγματοποίησε την σχεδιαστική αποτύπωση του περάματος "Φανερωμένη".
Γνωριζόμαστε οικογενειακώς και μας συνδέει φιλία. Τον εκτιμώ και τον αγαπώ ιδιαίτερα.
20. ΗΛΙΑΣ & ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΒΕΛΟΥΔΗ
Ο Ηλίας Βελούδης (Λούης) που καταγόταν από το Αγκίστρι, ανέλαβε τη ραφή των πανιών. Ο μάστρο-Ηλίας, ήταν ένας από τους τελευταίους εναπομείναντες τότε, παραδοσιακούς ιστιοράπτες, ο οποίος με πολύ κέφι και μεράκι, βοηθούμενος σε σημαντικό βαθμό από τη γυναίκα του, κυρία Καλλιόπη έραψε όλα τα πανιά της “Φανερωμένης”, δηλαδή τη μαΐστρα, την πλωριά ράντα, τον αράπη, και τον κόντρα φλόκο.
Τροποποίηση σχεδίου Ελίνα Ντάλλας
Αναφέρω μια λεπτομέρεια που νομίζω ότι δείχνει το κέφι, το μεράκι και τον επαγγελματισμό του μάστρο-Ηλία. Όταν έφερα το ύφασμα για την ραφή των πανιών από την Σκοτία (από το εργοστάσιο Francis Webster), ο μάστρο-Ηλίας, αφού το έκοψε σε ανάλογες λωρίδες και επειδή το ύφασμα ήταν καμβάς, έπλυνε την κάθε λωρίδα ούτως ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος όταν το ραμμένο πανί να μπει όταν βραχεί στη θάλασσα. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν τέτοιου επιπέδου, που τα πανιά ύστερα από τόσα χρόνια, είναι μέχρι σήμερα σε πάρα πολύ καλή κατάσταση (φυσικά με την πρέπουσα συντήρηση).
Ο Ηλίας ήταν ένας καλοκάγαθος και πολύ ευχάριστος άνθρωπος, που τον συμπαθούσα πολύ καθώς και τη γυναίκα του, κυρία Καλλιόπη. ο μάστρο-Ηλίας, συμμετείχε σε πολλά από τα τραπεζώματα με τον μάστρο-Πάχο.
Δυστυχώς ο Ηλίας πέθανε πριν λίγα χρόνια και το γεγονός αυτό με λύπησε ιδιαίτερα.
21. ΧΡΟΝΗΣ ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ
Ο Χρόνης Παπαμιχαήλ, διατηρεί μέχρι σήμερα ένα από τα πιο επιτυχημένα σύγχρονα ιστιοραφεία στο Καλαμάκι. Ανέλαβε την κατασκευή των τεντών. Οι τέντες αποτελούνται από τρία κομμάτια: την κυρίως τέντα, η οποία τοποθετείται μεταξύ των δύο καταρτιών, την πρυμνιά τέντα, που τοποθετείται πίσω από το πρυμνιό κατάρτι, και την πλωριά μικρή τέντα, που τοποθετείται μπροστά από το πλωριό κατάρτι. Σημειώστε ότι, θεωρώ τις τέντες απαραίτητες για δύο λόγους. Δεν θέλω να είμαι εκτεθειμένος στον ήλιο ούτε εγώ αλλά ούτε και το σκάφος. Για αυτό, έχω δώσει μεγάλη σημασία στην κατασκευή τους, έτσι ώστε να παραμένουν στη θέση τους τον περισσότερο καιρό, προφυλάσσοντας αποτελεσματικά - ακόμα και αν το σκάφος ταξιδεύει με τη μηχανή - ανθρώπους και σκάφος. Το αποτέλεσμα αυτό επιτεύχθηκε χάρις στην ευστροφία, την ικανότητα και το μεράκι του Χρόνη.
Ο Χρόνης και η γυναίκα του Ρένα, η οποία για πολλά χρόνια υπήρξε σημαντικό στέλεχος στο ιστιοραφείο τους, είναι δύο άνθρωποι που τους θεωρώ φίλους και τους εκτιμώ.
Ζάκυνθος, Ιούλιος 2009
(Φωτογραφικό αρχείο Νίκου Ε. Ρηγινού)
Ο Τάσος Χάρχαλος μαζί με τη γυναίκα του Έμμυ, ανέλαβαν την κατασκευή όλων των στρωμάτων, μαξιλαριών, καλυμμάτων που χρειάστηκαν για να μετατραπεί η “Φανερωμένη” από φορτηγό σε ένα ευχάριστο και ζεστό επιβατικό σκάφος. Επίσης, έχει κατασκευάσει τα καλύμματα που χρησιμοποιούνται για την προστασία των σπιράγιων κατά τους χειμερινούς μήνες, όταν το σκάφος δεν ταξιδεύει.
Ο Τάσος είναι ένας άνθρωπος εύστροφος, που δίνει λύσεις πρακτικές και καλόγουστες με πολύ ικανοποιητικό αποτέλεσμα. Η γυναίκα του Έμμυ, είναι βράχος της επιχείρησης και συντελεί καθοριστικά στο τελικό αποτέλεσμα. Τα τελευταία χρόνια, ο γιός τους Αχιλλέας ακολουθεί τα χνάρια του πατέρα του, εργαζόμενος με ζήλο στην οικογενειακή επιχείρηση. Όλη την οικογένεια την εκτιμώ και τη συμπαθώ πολύ και μέχρι σήμερα αναλαμβάνουν οποιαδήποτε σχετική εργασία προκύψει στη “Φανερωμένη”.
Το Ναυπηγείο “Κουπετώρη” είναι ένα παραδοσιακό ναυπηγείο, το οποίο λειτουργεί από το 1920 και πλέον έχει περάσει στα χέρια της τρίτης γενιάς της οικογενείας. Δ